Toegang tot de opvang van slachtoffers zonder eerdere verblijfsstatus

Toegang tot de opvang van slachtoffers zonder eerdere verblijfsstatus. (2017).Den Haag: Ministeries van Justitie en Veiligheid & Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Eind 2016 heeft de behandeling in de Eerste Kamer plaatsgevonden van het wetsvoorstel ter implementatie van de EU-richtlijn minimumnormen slachtoffers.

Voor het merendeel van de slachtoffers van strafbare feiten is de toegang tot opvang in Nederland geregeld. Voor een specifieke groep slachtoffers ontbreekt deze echter. Het gaat hier om buitenlandse slachtoffers van huiselijk en eergerelateerd geweld, die geen eerdere verblijfsstatus hebben gehad. Het wetsvoorstel ter implementatie van de EU-richtlijn minimumnormen voor de rechten, de ondersteuning en de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten (2012/29/EU) waarborgt de toegang van deze slachtoffers niet, zo stelt het College voor de rechten van de mens.

Wmo

De Wmo kent een zogenoemd koppelingsbeginsel voor vreemdelingen zonder rechtmatig verblijf. Dit koppelingsbeginsel houdt in dat een slachtoffer niet in aanmerking komt voor voorzieningen uit de Wmo, zolang hij/zij geen toegekende verblijfsvergunning heeft. De vraag is of opvanginstellingen dergelijke slachtoffers daadwerkelijk in de praktijk weigeren vanwege het ontbreken van de verblijfsvergunning.
Om na te gaan of dit probleem zich in de praktijk voordoet en zo ja, wat de omvang is, hebben de minister van Veiligheid en Justitie en de staatssecretaris van Volksgezondheid Welzijn en Sport opdracht gegeven voor dit onderzoek.

Daarbij gaat het dus met name om de groep slachtoffers van huiselijk en eergerelateerd geweld zonder eerdere verblijfstitel. Om hen bescherming te bieden, bestaat in de vreemdelingenwet de mogelijkheid om een verblijfsvergunning op humanitaire gronden aan te vragen. Denk bijvoorbeeld aan een slachtoffer van huiselijk geweld dat ongedocumenteerd, zonder eerder een verblijfsvergunning te hebben aangevraagd, in Nederland verblijft.

Gemeenten

Uit het onderzoek (november 2017) blijkt dat gemeenten in de praktijk deze categorie slachtoffers opvangen, maar dat dit niet geldt voor alle gemeenten. De minister van VWS en de minister voor Rechtsbescherming vinden het onwenselijk dat deze slachtoffers niet overal in de vrouwenopvang terechtkunnen, zo blijkt uit de begeleidende brief bij het onderzoek.

In de begeleidende brief bij het onderzoek wordt aangegeven dat de minister van VWS met de gemeenten om tafel gaat, zodat deze categorie slachtoffers niet wordt geweigerd op grond van het feit dat zij nog geen (beslissing op hun aanvraag voor een) verblijfsvergunning op humanitaire gronden hebben.