8-fasenmodel

Het gaat om een stapsgewijze individuele begeleiding, waarbij de kwaliteiten, het netwerk en de vraag van de cliënt centraal staan.

Uit twee onderzoeken blijkt dat de methode vaak gebruikt wordt. Zowel professionals als cliënten noemen als belangrijke voordelen: de praktische insteek, het gestructureerde werken, een grotere betrokkenheid van de cliënt zelf en een betere samenwerking tussen hulpverleners binnen en buiten de instelling.

1. Beschrijving methode

Doel
Het doel van de interventie is om cliënten doelgericht te laten werken aan hun toekomst en instellingen concrete instrumenten aan te reiken om cliënten daarbij te ondersteunen. Het gaat om het realiseren van een planmatige aanpak in de individuele begeleiding van cliënten, waarbij de gehele situatie en de vraag van de cliënt centraal staan.

Doelgroep
De primaire doelgroep voor de interventie 8-fasenmodel bestaat uit (jong) volwassen mensen met hulpvragen op meerdere leefgebieden. Daarbij is de interventie bedoeld voor zowel mensen met lichte problematiek als mensen met multiproblematiek. De interventie is geschikt voor vrouwen, mannen, autochtonen, migranten, jongeren en ouderen.

In de interventiebeschrijving spreekt de ontwikkelaar van ‘cliënten’. Daar kiest de ontwikkelaar voor, om aan te geven dat het gaat om mensen met een hulpvraag.

Aanpak
Het 8-fasenmodel bestaat uit drie onderdelen:

1. Het invoeren van de werkwijze in de organisatie
2. Het begeleiden van cliënten via de acht fasen
3. Monitoring en evaluatie van de werkwijze in de organisatie en binnen teams.

Ad 2. De begeleiding bestaat uit individuele trajectbegeleiding, van instroom tot uitstroom, in acht fasen:

• Aanmeldingsfase: het eerste contact tussen de cliënt en de hulpverlener
• Intakefase: een nadere kennismaking tussen de cliënt en de instelling
• Startfase: de opbouw van de hulpverlening aan de cliënt
• Analysefase: analyse van het functioneren van de cliënt op zeven leefgebieden
• Planningsfase: het opstellen van een begeleidingsplan
• Uitvoeringsfase: de uitvoering van het begeleidingsplan
• Evaluatiefase: een terugblik op de uitvoeringsfase
• Uitstroomfase: de afronding van de hulpverlening.

De stappen hebben betrekking op zeven leefgebieden: zingeving, wonen, financiën, sociale relaties, lichamelijke gezondheid, psychische gezondheid, werk en activiteiten. Centraal staan de sterke punten en krachten van mensen en niet hun problemen.

Uitvoerende organisaties
De interventie 8-fasenmodel kan uitgevoerd worden door instellingen en/of samenwerkingsverbanden die begeleiding aanbieden met een minimale duur van zes weken.
De interventie is ontwikkeld door Movisie (voorheen NIZW) en wordt door verschillende instellingen in heel Nederland gebruikt. In 2008 gebruikte 75% van de instellingen voor maatschappelijke opvang het 8-fasenmodel (Heineke & Van Leeuwen, 2008). Het is niet bekend bij hoeveel organisaties in Nederland de interventie momenteel wordt toegepast.

2. Samenvatting werkzame elementen

• De zeven leefgebieden brengen met de acht fasen van het begeleidingstraject structuur aan in de begeleiding en bijbehorende rapportage.
• De analyse door middel van persoonsbeschrijvingen en functioneren op leefgebieden geeft een breed beeld van de zwakke én sterke punten van de cliënt.
• De werkrelatie tussen cliënt en trajectbegeleider. Het eigenaarschap blijft bij de cliënt. De trajectbegeleider ondersteunt de cliënt bij het formuleren, realiseren en/of bijstellen van doelen.
• Wensen en behoeften van de cliënt zijn het uitgangspunt. Met maatwerk en eigen wensen is de cliënt gemotiveerd om aan de gestelde doelen te werken.
• Er is een Implementatiewijzer en een training 8-fasenmodel waarmee de organisatie leert werken met het model. De werkwijze kan aan de praktijk van de organisatie worden aangepast.

3. Beoordeling

Het 8-fasenmodel is in december 2015 door een onafhankelijk panel beoordeeld als Goed Beschreven. De beoordelaars waarderen het cliëntgericht uitgaan van mogelijkheden en positieve resultaten en het ontstaan vanuit de praktijk. Het 8-fasenmodel kent volgens hen een pragmatische insteek in begeleiding volgens acht heldere stappen.

4. Onderzoek

In het najaar van 2004 heeft een procesevaluatie plaatsgevonden naar de wijze waarop de interventie is geïmplementeerd bij zes afdelingen van drie organisaties. De praktijkervaringen hebben geleid tot bijstelling van de interventie. De uitvoerders vonden het 8-fasenmodel praktisch, cliëntgericht, breed en overdraagbaar; het bevordert de kwaliteit van de begeleiding. De organisaties en medewerkers zien dat de invoering inzet kost die vooral lukt met motivatie. Ook moet er voldoende capaciteit zijn voor individuele begeleiding.
In 2009 is er nog een praktijkonderzoek gedaan. Ook hier waardeerden de uitvoerders het 8-fasenmodel vanwege het concrete en praktische karakter. Door het gebruik van leefgebieden verbreedt de blik van de begeleiding.

5. Ontwikkelaar

Movisie
Catharijnesingel 47, Utrecht
Contactpersoon: Petra van Leeuwen-den Dekker
Telefoon 030 789 20 71
p.vanleeuwen@movisie.nl