Eigen Kracht-conferentie

Situatie voorafgaand aan de EK-c

Laura en David hadden ‘stevige problemen onder elkaar’, zoals ze het zelf verwoordden. Zeer explosieve, luidruchtige ruzies. Ook ’s nachts. Eén van de aanleidingen was het middelengebruik van David. Al met al een ongezonde situatie voor hun anderhalf jaar oude dochtertje Chantal. Na opnieuw een flinke ruzie hebben zij zelf besloten Chantal naar Davids ouders te brengen. Dit viel samen met een melding bij het Algemeen Meldpunt Kindermishandeling (AMK), dat besliste dat Chantal niet terug naar huis mocht. Ze bleef voorlopig bij opa en oma wonen. Na onderzoek kwam de zaak uiteindelijk bij Bureau Jeugdzorg terecht en werd met beide ouders de mogelijkheid van een EK-c besproken om de onderzoeksperiode door de Raad voor de Kinderbescherming te overbruggen. Na toestemming kwam de EK-c coördinator bij de familie langs om alles uit te leggen. De vraag die zij geformuleerd hebben voor de EK-c luidt: ‘Wat is ervoor nodig om de relatie tussen Laura en David zo goed te krijgen dat Chantal weer thuis kan wonen?’

Laura en David hadden al snel een aantal mensen op het oog die zij erbij wilden vragen: ouders, broers, een schoonzus, vrienden en kennissen. Laura belde iedereen zelf om te vertellen over de conferentie. Vervolgens ging de Eigen Kracht-coördinator langs om alles uit te leggen en vragen te beantwoorden. Uiteindelijk waren er 22 mensen. ‘Allemaal krachtige mensen’, viel de EK-coördinator op: ‘Ze verbonden zich aan Laura en David, al in het voortraject en dat voelde je.’

Uitvoering EK-c

'De hele familie kwam opdagen!’ Laura en David stralen er, maanden na de conferentie, nog bij als ze dit vertellen. De conferentie vond plaats op een zaterdag, in een buurthuis vlakbij. Het duurde van twaalf uur tot in de loop van de avond, een uur of negen. De familie trok bewust veel tijd uit voor het besloten gedeelte.

De familie was blij dat de casemanager van Bureau Jeugdzorg er was, op haar vrije zaterdag. Wel had de familie graag meer willen weten over de voorwaarden om Chantal naar huis te kunnen laten terugkeren. Ze hadden gehoopt dat de raadsonderzoeker er zelf zou zijn om direct antwoord te geven. Maar alles wat hierover bekend was, was in feite al eerder verteld. Na een half uur informatie uitwisselen, begon het besloten gedeelte van de conferentie, waarbij altijd alleen de persoonlijke genodigden aanwezig zijn. Hier wisselden het dieper ingaan op de problemen en het grondig bedenken van oplossingen elkaar af. In totaal duurde deze setting zo’n zeven uur.

Laura en David openden zelf het besloten gedeelte van de conferentie door antwoord te geven op de harde vraag van Davids vader: ‘Waarom hebben jullie steeds ruzie? Wat zijn de problemen?’ Laura nam het voortouw: ‘We hebben alles open en bloot gegooid. We schaamden ons om de redenen waarvoor we hulp moesten vragen, omdat als je ze zo vertelt, sommige redenen te klein en te onbelangrijk lijken om ruzie over te krijgen’. De familie bewonderde de openheid van beiden. Vooral Laura was verrast door haar familie. Voor de conferentie dacht ze dat het niet goed klikte tussen hen. ‘Dat was dus verkeerd bedacht’. De broer van David en de oom van Laura namen het voorzitterschap op zich en noteerden alle besproken punten. Na afloop werd de EK-coördinator binnengevraagd en las de broer van David voor wat hij in het Eigen Kracht-plan had opgeschreven. Een grondig en uitgebreid document met concrete afspraken en de namen van familieleden die taken op zich wilden nemen. Er bleef één vraag over: is de ondergrens bereikt waarop Chantal weer naar huis mocht? Na een e-mail aan de casemanager van Bureau Jeugdzorg liet het antwoord niet lang op zich wachten: BJZ was enthousiast maar wilde nog wel een antwoord op de vraag wat David nodig heeft om geen middelen meer te gebruiken en niet terug te vallen in oude gewoontes. Met deze aanvullingen kon de familie, in afwachting van het raadsonderzoek, er meteen mee aan de slag.

Na afloop van de EK-c

Sinds de conferentie is het een keer voorgekomen dat een ruzie uit de hand begon te lopen. David heeft zich toen teruggetrokken in de schuur. Laura is niet achter hem aangegaan. Ze heeft een nicht gebeld (een van de namen uit het lijstje in het plan). Die is ‘acuut gekomen’, ze stond binnen een paar minuten op de stoep. Deze afspraak is voor Laura en David het meest bijzonder: ‘Dat een persoon even langs komt, dat die meteen komt. Door die derde persoon kun je er wel rustig over praten.’

Twee maanden na de conferentie hebben Laura en David bij hen thuis de in het plan voorgenomen evaluatie georganiseerd. Hierbij waren 20 van de 22 deelnemers aan de conferentie aanwezig. De afwezigen hadden echt een belangrijke reden om er niet bij te zijn. Tijdens deze evaluatie heeft de familie de vooruitgang besproken en bekeken of sommige afspraken konden worden bijgesteld. De casemanager hield wekelijks (telefonisch) contact met Laura, een vinger aan de pols. Ze heeft na de conferentie met spoed Intensieve Pedagogische Thuishulp (IPT, een van de voorwaarden van de Raad) aangevraagd. Dit kon na circa negen weken starten. Twee keer in de week komt er een IPT-er bij Laura en David thuis. Samen met haar en de familie zijn Laura en David de terugkeer van Chantal naar huis aan het voorbereiden, met kleine stapjes. Ze werken toe naar een weekend plus overnachting met zijn drieën thuis.

Laura en David realiseren zich dat ze hulp nodig hebben van de mensen om hen heen en durven die hulp nu ook te vragen. De conferentie heeft hier duidelijk aan bijgedragen. Ze zijn erg blij met de hulp van de IPT-er, met wie het goed klikt: ‘Thuishulp hebben we echt nodig.’ Ze vinden het heel goed dat ze naast de hulp van familie, professionele begeleiding krijgen, ook als Chantal weer thuiskomt. Chantal is nu in de fase van het ‘nee!’ zeggen, haar eigen willetje door willen voeren. Hoe ga je daar als ouder mee om? Dat soort dingen willen ze graag leren.

Situatie voorafgaande aan EK-c

Onrust, irritaties en spanningen in een straat door het gedrag van een aantal Nederlands- Marokkaanse kinderen waren de aanleiding voor deze conferentie, vooral de ervaren overlast van een aantal kleine jongens die zonder begeleiding nog laat op straat speelden. Ze maakten lawaai en richtten soms vernielingen aan. Ongeveer een jaar voor de conferentie is door verschillende organisaties, waaronder de gemeente en de school, een project georganiseerd gericht op deze kinderen. Hiermee zijn positieve resultaten bereikt, maar de bereikte afspraken bleken moeilijk vol te houden.Vooral thuis werd de begeleiding onvoldoende voortgezet. De ouders in kwestie beseften niet wat het gedrag van (sommige van hun) kinderen in de buurt teweegbracht. De vraag was hoe ouders betrokken konden worden. Van hieruit ontstond het idee voor een EK-c. Een aantal betrokkenen speelden een heel actieve en creatieve rol bij het organiseren van de conferentie, waaronder de Nederlands-Marokkaanse straatgenoot Sepher en een bekende van hem, Abed (die niet in de straat woonde). Abed en de EK-coördinator bezochten alle Nederlands-Marokkaanse gezinnen, ze organiseerde een bijeenkomst voor alle mannen in de straat en de vrouw van Abed informeerde alle vrouwen uit de straat in het vrouwencentrum. Ook brieven, posters en de regionale radio werden ingezet om straatgenoten op te roepen naar de conferentie te komen.

De EK-c

Degenen die echt problemen hadden met mensen van Marokkaanse afkomst waren helaas afwezig. ‘Ik groet hen ook niet als ik hen op straat tegenkom. Dan ga ik ook niet met hen in een conferentie zitten.’ De twee Nederlands-Marokkaanse gezinnen, waarover de zorgen over de kinderen bestonden, waren beide aanwezig op de conferentie. In totaal waren vijf Nederlandse mannen en vrouwen aanwezig, 16 Nederlands-Marokkaanse mannen en vrouwen en een tolk Berber/Arabisch van de EK-Centrale. Ook de buitenring, bestaande uit professionals van de woningbouwcorporatie, leerplichtambtenaar, et cetera, was goed vertegenwoordigd. De centrale vraag luidde: ‘Een plan maken voor meer leefbaarheid, veiligheid en woonplezier in de wijk.’ Vorig jaar waren er spanningen in de straat, mede vanwege overlast door jongeren uit de straat en omliggende straten. Vooral in de zomer waren er klachten over herrie en vernielingen. ‘Kortom, de leefbaarheid en het woonplezier zijn in het gedrang.’ Voordat de lente begon, wilden de bewoners een plan maken om deze problemen op te lossen en nieuwe problemen te voorkomen.

De conferentie vond plaats op een zaterdagochtend in een pand van de welzijnsorganisatie, het oude buurtcentrum, dus bekend terrein voor iedereen. Hoewel niet iedereen de hele conferentie aanwezig was, duurde het uiteindelijk van 10.30-15.00 uur. Alle deelnemers kregen uitgebreid de kans om te spreken. Hierdoor werd veel duidelijk.

Na een korte uitleg van de EK-coördinator over het doel en de werkwijze van de EK-c, was het woord aan de binnenring. Dat ging met een zogenaamde talking stick, in dit geval tevens de microfoon. Degene die de stok in zijn/haar hand kreeg, was aan het woord. De rest luisterde. De EK-coördinator stelde iedereen met de stok in handen consequent dezelfde vragen: wie ben je, waar woon je, hoe beleef je de straat. En vooral: hoe zou je het anders willen zien? Na de ronde met de talking stick liep de EK-coördinator alle punten langs. ‘Jullie hebben dit punt genoemd. Wat willen jullie dat er gebeurt? Wie gaat dat doen? Wanneer?’ Zo werden bij alle genoemde vragen en problemen afspraken gemaakt en opgeschreven, met de namen van de mensen erbij die dit wilden gaan trekken: ‘Iedereen zijn eigen taken.’ De buitenring sprak mee over de afspraken en vervult, met de straatgenoten, een belangrijke rol bij de uitvoering daarvan. ‘Het mooiste van de conferentie is dat we afspraken met elkaar hebben gemaakt, dat we allemaal taken hebben gekregen.’ Deze zijn in het Eigen Kracht-plan opgenomen. Er zijn afspraken gemaakt over opvoedingsondersteuning, de infrastructuur van de straat, toezicht op de kinderen, een maandelijkse bijeenkomst voor alle vrouwen uit de buurt, activiteiten voor jonge kinderen, activiteiten voor jongeren, WA-verzekering en een buurtvaderproject.

Over de resultaten na de EK-c is (nog) niets bekend.