Meer samenwerking nodig bij hulp aan multiprobleem gezinnen
Het ministerie van Justitie en Veiligheid wil de aanpak van multiproblematiek in gezinnen verbeteren. Hiervoor wil het ministerie een domein overstijgende aanpak stimuleren.
Als basis daarvoor brachten het Verwey-Jonker Instituut en RadarAdvies de huidige stand van zaken van onderzoek naar deze problematiek in kaart.
In het onderzoek is specifiek aandacht besteed aan de rol van veiligheidspartners (justitie). Wat zijn de mogelijkheden die veiligheidspartners kunnen bieden in de aanpak van multiprobleemgezinnen en het voorkomen van verdere escalatie en strafbaar gedrag?
Multiproblematiek
Momenteel zijn in Nederland tussen de 75.000 en 116.000 gezinnen met problemen op meerdere gebieden. In de steden kampt 3,5 procent van de gezinnen met meerdere problemen, terwijl dat buiten de steden 1,5 procent van de gezinnen is. Een relatief groot deel van deze groep heeft een niet-Westerse migratie-achtergrond.
Multiprobleemgezinnen ondervinden problemen van allerlei aard, zoals problemen bij de opvoeding, psychische problemen, en sociaal-economische problemen. In veel gezinnen is er sprake van werkloosheid en schuldenproblematiek. Vaak zijn de gezinnen geïsoleerd en hebben ze een gebrekkig sociaal netwerk. Ook kan er sprake zijn van criminele activiteiten, of geweld binnen of buiten het gezin.
Domeinoverstijgende aanpak
Deskundigen in het veld zijn het erover eens dat de verschillende problemen in samenhang met elkaar aangepakt moeten worden. Hiervoor is het van belang dat ketenpartners (hulpverlenende organisaties, veiligheidsinstellingen, welzijnsinstellingen) samenwerken in een integrale aanpak. Dit is lastig om in de praktijk te verwezenlijken.
Conclusies
De hulp aan multiprobleemgezinnen moet beter. Ten eerste moet er een domeinoverschrijdende aanpak komen waarin wordt gewerkt vanuit een gezamenlijke visie. In zogenaamde ‘social labs’ wordt hiermee geëxperimenteerd. De kennis die in het pilots wordt opgedaan moet worden ondergebracht in een kenniscentrum.
In hulpverleningstrajecten en in het justitiedomein wordt tegen verschillende knelpunten aangelopen. Het gaat daarbij onder meer om:
- Problemen worden los van elkaar aangepakt.
- Er is veel wisselingen in personeel, terwijl gezinnen gebaat zijn bij structuur.
- De instanties werken niet goed samen.
- Justitiële en hulverleningsinterventies hebben niet altijd dezelfde werkwijze en zijn daardoor contraproductief.
- Er is weinig maatwerk.
Uit het onderzoek komt naar voren dat bij de aanpak van de problemen eerst de basale levensbehoeften van een gezin op orde moeten zijn. Daarna kan pas worden begonnen met opbouwen. Daarbij is een domeinoverstijgende aanpak essentieel. Het stimuleren van afstemming en samenwerking tussen het veiligheidsdomein en het zorgdomein kan in 3 stappen:
- Formuleren van een gemeenschappelijke visie op hoofdpunten.
- Uitwerken van visie in ‘social labs’ (proeftuinen).
- Kennis onderbrengen in centrum.